چهار سال پیش این، درست یک روز پس از اعلام
فهرستهای احزاب شرکت کننده در انتخابات سراسری ۱۲ ژوئن ۲۰۱۱ به کاخ
چانکایا [کاخ ریاست جمهوری ترکیه] رفتم. هنگامی که در اتاق یکی از مشاوران
منتظر موعد دیدار با رئیس جمهور بودم، تلویحا پرسیدم که “آیا فهرست
نامزدهای را دیده اید؟ آن را چگونه ارزیابی می کنید؟” یکی از مشاوران رئیس
جمهور پاسخ داد که “بله آن را دقیق بررسی کرده ایم؛ هرچند ربطی به موضوع
ندارد اما رئیس جمهور عبدالله گل، نتوانست حتی ۲۰ امضا جمع آوری کند تا در
صورت تمایل برای کاندیداتوری مجدد، یکی از ۵۵۰ نامزد حزب عدالت و توسعه
باشد.” او مشخصا می خواست بگوید که فهرست نامزدهای حزب عدالت و توسعه برای
انتخابات ۲۰۱۱ تنها از سوی رجب طیب اردوغان آماده شده است. بعدها که با
افراد آگاه در امور داخلی حزب عدالت و توسعه صحبت کردم، متوجه شدم که در آن
زمان اردوغان می خواسته است ترکیب نمایندگان حزب مطبوعش را به گونه ای
باشد که در زمان انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۴ همه آنها تنها به شخص
او وفادار باشند.
در انتخابات سال ۲۰۱۱، حزب عدالت و توسعه
پنجاه درصد آرا را کسب کرد؛ در دو انتخابات دیگر در سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴ نیز
در رسانه های داخلی و خارجی شایعاتی در مورد اینکه ممکن است مدل “پوتین-
مدیودف” در ترکیه هم تکرار شود، برسر زبانها افتاد؛ پیش بینی می کردند که
در صورت انتخاب اردوغان به عنوان رئیس جمهور، عبدالله گل نخست وزیر بشود.
این البته تنها در حد حدس و گمان و اما و اگر نبود، بلکه حتی برخی قدرتهای
خارجی نیز خواهان چنین مدلی برای ترکیه بودند. اما نه اردوغان اجازه تحقق
چنین راه حلهایی را داد و نه چنین امکانی برای عبدالله گل مهیا شد. اردوغان
در مسیر یک سیستم “تک نفره” گام برمی داشت؛ سیستمی که تنها شخص او در آن
همه کاره خواهد بود، و این چیزی بود که با نظر و برنامه عبدالله گل جور در
نمی آمد. عبدالله گل می خواست که اگر نخست وزیر شد، شخصیتی توانمند و موثر
باشد و حرفی برای گفتن داشته باشد. این هم در تضاد با اهداف اردوغان بود.
به عبارت دیگر، اردوغان حتی به “مدویدف” هم راضی نبود و بیشتر تمایل داشت
تا “پوتین”ی باشد که در راس همه امور است. عبدالله گل هم البته نمی توانست
نقش مدویدف را بازی کند.
فهرست نامزدهای انتخابات امسال هم توسط شخص
اردوغان تهیه شده است؛ هرچند احمد داود اغلو نخست وزیر ترکیه، در تلاش است
تا عکس این قضیه را ثابت کند. تفاوت این انتخابات با انتخابات دوره های
قبل در این است که اینبار نه حزب عدالت و توسعه ۵۰ درصد آرا را کسب خواهد
کرد و نه رویای اردوغان تحقق پیدا می کند. در سال ۲۰۱۱ اردوغان علی رغم
تمامی موانع، رهبری بود که موقعیت و محبوبیتش در حال افزایش بود. اما در
این انتخابات، آغاز روند کاهش نقش و موقعیت او در سیاست ترکیه خواهد بود؛ و
این البته به نتایج انتخابات بستگی خواهد داشت.
اگر حزب دموکراتیک خلقها، ه.د.پ، بتواند از
سد حدنصاب ده درصدی بگذرد و به پارلمان راه یابد، به حزبی “کلیدی” تبدیل
خواهد شد. ه.د.پ به این ترتیب به مانعی اصلی در مقابل سیستم اداره فردی و
همزمان به سوپاپ اطمینانی برای تضمین دموکراسی در ترکیه تبدیل خواهد شد.
این کار تنها با ورود این حزب به پارلمان ممکن است.
کوردییەکەی لەم لینکە یا لەم لینکەدا بخوێنەوە
ه.د.پ با توسل به این شعار است که چنین
توفانی گرداگرد خود به راه انداخته و اقشار و گروه ها و شخصیتهای مختلف را
به گونه ای با خود همراه کرده است که در خواب هم قابل تصور نبود. از هم
اکنون، احتمال دستیابی ه.د.پ به حد نصاب ده درصدی در انتخابات، پیش بینیها
در مورد تعداد کرسیهای حزب اردوغان در پارلمان آینده را از ۴۰۰ کرسی به ۳۳۵
کرسی کاهش داده است. چنانچه ه.د.پ بتواند از حد نصاب [ده درصدی برای
راهیابی به پارلمان] عبور کند، آرای حزب عدالت و توسعه کاهش خواهد یافت و
احتمالا نخواهد توانست بیش از ۳۰۰ کرسی به دست بیاورد. کاهش آرای عدالت و
توسعه و افزایش آرای ه.د.پ حتی بر میزان آرای [دو حزب دیگر یعنی] حزب
جمهوری خواه خلق و حزب حرکت ملی تاثیر خواهد داشت. به این ترتیب به سیستم
تک نفره- تک حزبی اردوغان خاتمه داده خواهد شد و حتی حزب عدالت و توسعه را
با این خطر مواجه خواهد ساخت که نتواند به تنهایی دولت تشکیل دهد.
بنابراین، اگر رجب طیب اردوغان همچنان
مصرانه پیگیر رویاهایش باشد و بخواهد برنامه هایش را پیش ببرد، به هر قیمتی
شده تلاش خواهد کرد تا مانع رشد روز افزون ه.د.پ بشود و نگذارد این حزب به
حد نصاب ده درصدی دست یابد.
چهار سال پیش، یک روز پس از اعلام فهرست
نامزدهای انتخابات عمومی سال ۲۰۱۱ در کاخ چانکایا بودم و اینبار یک روز بعد
از اعلام نامزدهای انتخابات ۷ ژوئن ۲۰۱۵ در یک برنامه زنده تلویزیونی در
استودیوی “مدنوچه” درباره فهرست نامزدها بحث می کردیم. پس از آن برنامه، با
تعدادی از مسئولان کرد مقیم بروکسل درباره انتخابات صحبت کردیم. آنها
نگران بودند که مخالفان ه.د.پ ممکن است برای مقابله با آن به روشهای
غیراخلاقی روی بیاورند. به عبارت دیگر، آنها در این انتخابات هیچ اعتمادی
به اردوغان ندارند. به عنوان مثال، اظهارات پی در پی واحدهای مختلف ارتش
ترکیه درباره “برخورد نظامی با پ.ک.ک” را به عنوان نشانه ای از ائتلاف میان
ارتش و اردوغان در مقطع کنونی، ارزیابی می کردند.
طنین آن حرفها هنوز در گوشم بود که ناگهان [
در قبل از ظهر روز شنبه یازده آوریل] متوجه اطلاعیه ارتش ترکیه در خصوص
وقایع روزهای ۱۱ و ۱۲ آوریل افتاد که در آن آمده بود که گویا، به گفته
ارتش، طرفداران پ.ک.ک به بهانه برگزاری جشن بهار اما در واقع به منظور
تبلیغ برای پ.ک.ک شهروندان را تحت فشار گذاشته اند تا به کاندیداهای آن حزب
رای بدهند و در همین راستا خواسته اند در منطقه “دیادین” از توابع استان
آگری برگزار کنند. استاندار آگری در همین زمینه دستورات لازم را به نیروهای
ژاندارمری داده است و ۱۵ اکیپ از ژاندارمری به منظور تامین امنیت منطقه در
روزهای دهم و یازدهم ماه در محل برگزاری مراسم حضور یافته اند؛ اما هدف
تیراندازی اعضای مسلح پ.ک.ک قرار گرفته اند که بر اثر آن چهار سرباز زخمی
شده اند. در اطلاعیه ارتش همچنین آمده است که بلافاصله با نیروی تقویتی،
جنگنده و پهپاد تجسسی به همراه نیروی ویژه کماندو به منطقه اعزام شده اند و
درگیریها همچنان ادامه دارد.
این در حالی است که ۴۸ ساعت قبل از آن
حادثه “جمیل بایک”، رئیس مشترک ک.ج.ک، کسی که رسانه های طرفدار حاکمیت
همواره از او به عنوان تندروترین شخص آن حزب نام می برند، در کوهستان قندیل
در مصاحبه ای با شبکه های “وی.دی.آر” و “ان.دی.آر” آلمان اعلام کرده بود
که پ.ک.ک پس از سالها مبارزه مسلحانه، خواسته دولت مستقل را کنار نهاده است
و اکنون در تلاش است تا مساله کرد از راههای مسالمت آمیز حل و فصل کند.
و مهمتر اینکه، بایک پیشاپیش هم گفته بود
که نمی خواهند بیش از این به جنگ با ترکیه ادامه بدهند. او می گوید جنگ بس
است، نه ما و نه دولت ترکیه با جنگ به نتیجه نرسیدیم. حال سوال اینجاست که
در حالی که رسانه ها ارتباط میان سخنان اخیر جمیل بایک با پیام نوروزی
اوجالان را تفسیر و بررسی می کردند، آن درگیری در آگری چرا روی داد؟
البته اگر به اطلاعیه ارتش ترکیه توجه
کنید، متوجه خواهید شد که آن حادثه چرا روی داده است. گویی عده ای خواستار
تکرار حوادث ماه جولای ۲۰۱۱ در سیلوان هستند. این در حالی است که جنبش
سیاسی کردها، قندیل، کردهای مقیم اروپا و جاهای دیگر، یکپارچه و متحد، برای
پیروزی ه.د.پ در انتخابات تلاش می کنند و در مورد برداشتن پنجه از ماشه
تفنگها داد سخن سر می دهند.
مدتی پیش، صلاح الدین دمیرتاش در حالی که
می گفت که حزبش به مرز عبور از حد نصاب ده درصدی نزدیک شده است، همزمان
احتمال “فتنه انگیزی”ها و انداختن گناه آن بر کردن ه.د.پ را مهمترین نگرانی
خود در روزهای پیش از انتخابات اعلام کرده بود.
اکنون می بینیم که تمامی احتمالات، پیش بینیها و ارزیابیهای مربوط به این مساله دارند تحقق پیدا می کنند!!
از اینرو است که نیروهای طرفدار دموکراسی در این مقطع مانی مسئولیت مهمی بر دوش دارند:
با چشمِ باز نگریستن به ترفندهایی که
آنکارا در مقابل ه.د.پ به کار می گیرد و مقاومت در برابر فتنه انگیزیهایی
که به راه انداخته می شوند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر