این
مصاحبه توسط امید روشن، روزنامه نگار در کوه‌های قندیل با جمیل بایک یکی از
دو رئیس مشترک کنگره جوامع کرد (ک‌س‌ک) یا آن‌چه که بیشتر با عنوان پ‌ک‌ک
شناخته می‌شد در چهار چوب پوشش انتخابات ترکیه انجام شده است. او در این
مصاحبه درباره روند صلح در ترکیه، اختلافات با سایر احزاب کردی، رابطه با
ایران و انتخابات پارلمانی ترکیه صحبت می‌کند.
آقای بایک اکنون نزدیک به دو
ماه از پیام نوروزی عبدالله اوجالان که در آن بر تداوم فرآیند صلح کردها و
دولت ترکیه و آماده‌گی حزب شما برای به نتیجه رساندن آن تاکید کرد می‌گذرد،
آیا تحول تازه‌ای در این روند رخ داده است و به طور مشخص سیاست پ‌ک‌ک
متناسب با این پیام تغییرات محسوسی کرده است؟
علاقه ما به صلح چیز تازه‌ای نیست. ما از
سال ١٩٩٣ آماده‌گی خود را برای صلح اعلام کردیم، از همان زمان هم تلاش
کردیم به دولت ترکیه این واقعیت را تفهیم کنیم که مساله کرد یک مساله سیاسی
است و هیچ راه حل نظامی ندارد. زیرا معتقد بودیم در نهایت هیچ مشکلی با
جنگ حل نخواهد شد و ما برای حل مشکلات‌مان راهی جز توسل به صلح و آشتی
نداریم. ما همیشه در این راه پیشقدم بوده‌ایم اما متاسفانه در دنیا کسی با
ما همراهی نکرد و برای میانجیگری پیشقدم نشد. اما ما حتی بدون میانجی هم
قدم‌های بزرگی برداشتیم: یک طرفه اعلام آتش بس کردیم، جنگ را متوقف، تمام
اسرا را آزاد و تمام نیروهای خودمان را هم در مواضع خود در کوهستان‌های
اقلیم کردستان جمع کردیم.
ما به این ترتیب زمینه مناسب را برای گفتگو
فراهم کردیم، اما ترکیه تا به امروز هیچ قدم مثبتی برنداشته است. در واقع
هرگاه ما برای گفتگو پیشقدم شده‌ایم ترکیه مانع تراشی کرده است. ترکیه چون
باوری به حقوق کردها ندارد، راه حل را هنوز در سرکوب کردها می‌بیند و رغبتی
برای حل سیاسی مشکل از خود نشان نمی‌دهد. حکومت ترکیه بارها اعلام کرده
است که در ترکیه مساله کرد وجود ندارد و مشکل ما با پ‌ک‌ک است. لازم است به
نقش دول خارجی در پی‌ریزی این سیاست‌ها در ترکیه هم اشاره کنم. دولت‌هایی
که از یک ترکیه آزاد و دمکراتیک می‌ترسند، می‌کوشند با جهت دهی نادرست به
سیاست ترکیه و سواستفاده از مساله تروریسم، پ‌ک‌ک را خطرناک جلوه بدهند. با
همه این‌ها ما همچنان به صلح می‌اندیشیم.
نقش آمریکا را چگونه می‌بینید؟
فکر می‌کنید با توجه به روابط ترکیه و امریکا، این کشور می‌تواند نقشی موثر
در پیشبرد روند صلح شما با دولت ترکیه ایفا کند؟
ما فکر می‌کنیم با توجه به روابط مشخص و
مشترک ترکیه و امریکا و منافع مشترک این دو کشور در منطقه و البته همکاری
آن‌ها در ناتو، اگر آمریکا اراده‌ای برای حل مساله کرد در ترکیه داشته
باشد، می‌تواند مساله کرد را در این کشور حل کند. ترکیه به آمریکا وابستگی
تامی دارد و بدون کمک و رابطه با آمریکا نه می‌تواند سیاست درستی داشته
باشد و نه می‌تواند به حیات اقتصادی خود ادامه بدهد. اگر آمریکا به صورت
جدی از ترکیه بخواهد برای حل مساله کرد گام بردارد و اقدام کند، این تحول
رخ خواهد داد چون ترکیه انتخاب دیگری نخواهد داشت. این به نفع طرفین است و
البته با استقرار صلح در ترکیه، صلح در خاورمیانه نیز محقق خواهد شد.
ما به صورت یکجانبه اعلام آتش بس کرده‌ایم و
امیدواریم امریکا ترکیه را قانع کند که صدای ما را بشنود و به استقبال آن
بیایید. آتش بس دو جانبه و خاموش ماندن تفنگ‌ها، زمینه گفتگوی سیاسی را
فراهم می‌کند. موضوع کردها در ترکیه چندان مساله بغرنجی نیست که نشود از
راه گفتمان به نتیجه رسید. اوجالان در سال‌های اخیر نشان داده است که حتی
بیشتر از سیاستمداران ترک به صلح، آشتی و دمکراسی پایبند است.
رابطه حزب کارگران کردستان با
ایران برای بیشتر منتقدان و مخالفان شما در داخل و خارج از ترکیه، حتی در
میان کردها و سایر احزاب کردی، موضوعی سوال برانگیز است. شما ارتباط خودتان
با ایران را چگونه توصیف می‌کنید؟
ابتدا باید بگویم احزابی که مدعی رابطه ما
با ایران بوده و آن را نفی و نقد می‌کنند، خود با دولت‌های عراق و ترکیه در
ارتباط هستند، البته ما هیچ‌گاه بابت این روابط از آن‌ها انتقاد
نکرده‌ایم. ما پیشتر با ایران روابطی داشتیم، اما در حال حاضر هیچگونه
رابطه‌ای با ایران نداریم. اما این بدان معنی نیست که ما خواهان روابط
دوجانبه با ایران نیستیم. اگر ایران نه تنها در رابطه با پ‌ک‌ک بلکه در
ارتباط با مساله کردها در ایران صادقانه گام بردارد، بدون شک ما از ایجاد
رابطه با ایران استقبال خواهیم کرد.
رعایت پرنسیب‌های اخلاق سیاسی، حقوق بشر و
حقوق ملی از نظر ما مهم است، ما با لحاظ کردن این فاکتورها مایل به ایجاد
رابطه با طرفهای سیاسی در منطقه هستیم. در این مورد خاص هم اگر ما رابطه‌ای
با ایران داشته باشیم، نه بر ضد کردها و نه حتی بر ضد یک جریان سیاسی
دیگر، که در راستای منافع خود چنین ارتباطی را برقرار می‌کنیم.
_____________________________________________
احزاب سنتی کردستان ایران
ناچارند این تفکر را که احزاب جدید با ایده‌های جدید نمی‌توانند در فضای
سیاسی کردستان ایران حضور داشته باشند را کنار بگذارند. به جای این
انکارها، این احزاب باید برای یافتن راه حل صلح آمیز مساله کرد با همدیگر
همفکری و همراهی کنند.
____________________________________________
شک نکنید که ما تنها از روابطی که در
راستای سیاست‌های ما و در جهت تامین منافع کردها و یا حل صلح آمیز مساله
کردها باشد استقبال می‌کنیم و هر رابطه‌ای خارج از این چارچوب را مصداق
خیانت و جاسوسی می‌دانیم. پس اگر پیشتر هم رابطه‌ای با ایران داشته‌ایم در
راستای منافع کردها بوده و نگرانی جریان‌های سیاسی دیگر بی دلیل بوده است.
قاعدتا روابط با سایر کشورها به این معنی نیست که ما خط سیاسی و جهت
گیری‌های خود را با آن‌ها هماهنگ می‌کنیم. همه می‌دانند که ما به هیچ کجا
وابسته نیستیم و سیاست‌های استراتژیک حزب خود را مستقلا تعیین می‌کنیم.
با همه این‌ها، یکی از
انتقادهای رایج نزد منتقدان سیاسی شما و سایر احزاب کرد در هر چهار بخش
کردستان این است که پ‌ک‌ک بدون لحاظ کردن شرایط، مصالح و منافع سایر احزاب،
سیاست‌های خود را تدوین کرده و به پیش می‌برد. به نظرتان این انتقاد
بهره‌ای از حقیقت ندارد؟
ما معتقدیم باید اندیشه‌های مختلف و
شیوه‌های متنوع مبارزه و عمل سیاسی در هر جامعه‌ای پذیرفته شود و نوعی
احترام متقابل بین همه جریان‌ها و نیروهای سیاسی در جامعه حاکم باشد. جامعه
ما جامعه‌ای با افکار و دیدگاه‌های سیاسی متنوع و متمایز است و ما نیز
باور داریم که فرهنگ نقد و تنوع در بازی سیاسی جامعه را به پیش خواهد برد و
برای همین هم به سیستم چند حزبی باور داریم و مایل نیستیم کردستان زیر
سیطره و کنترل یک حزب باشد.
اما منتقدان شما یک صدا
می‌گویند شما در عمل به شیوه دیگری رفتار می‌کنید. برای مثال آن‌ها به حزب
ی‌پ‌گ در کردستان سوریه اشاره می‌کنند و می‌گویند شما با تاسیس این حزب و
نحوه اداره آن، عملا مانع فعالیت احزاب دیگر در کردستان سوریه شده‌اید.
این ادعا آشکارا نادرست و تحریف واقعیت
است. مدعیان، مثلا حزب دمکرات کردستان عراق، در بخش‌های دیگر کردستان،
شاخه‌های حزبی خود را دارند. این شاخه‌ها نه تنها از لحظ فکری که حتی از
نظر سازمانی کاملا با همدیگر در ارتباط هستند. چرا کسی این واقعیت عیان را
نمی‌بیند و درباره آن صحبت نمی‌کند، اما هرگاه در بخشی از کردستان حزب یا
حرکتی بر اساس فلسفه فکری عبدالله اوجالان شکل می‌گیرد، سریع آن را محکوم
کرده و آن را وابسته به پ‌ک‌ک معرفی می‌کنند. احزابی که بر اساس فلسفه فکری
اوجالان شکل گرفته‌اند، جریاناتی مستقل از پ‌ک‌ک هستند.
ما باور داریم هر حزبی حق دارد خود یا فکر و
اندیشه خود را در هر جایی که بخواهد سازماندهی کند و مخالفت‌های احزاب با
وجود یکدیگر ا درک نمی‌کنیم و فکر می‌کنیم جریان‌ها و افکاری که می‌کوشند
پ‌ک‌ک را تمامیت خواه نشان دهند، در اصل مخالف حیات و حضور سیاسی پ‌ک‌ک
هستند. آن‌هایی که از انتشار افکار سیاسی خود در سایر بخش‌های کردستان
ناتوان هستند از ما با این عنوان که در همه بخش‌های کردستان حضور داریم،
انتقاد می‌کنند. در هر صورت ما این نقدها را وارد نمی‌دانیم و به فعالیت
خود ادامه می‌دهیم.
رابطه شما با احزاب پژاک و یا
کودار که مربوط به کردستان ایران هستند، چگونه است؟ این احزاب را هم باید
تنها احزابی متاثر از اندیشه عبدالله اوجالان به حساب آورد یا این‌ها بخشی
از حزب پ‌ک‌ک هستند؟ در هر صورت ارتباط شما با این دو حزب بر رابطه شما با
ایران تاثیر نگذاشته است؟
رابطه پ‌ک‌ک با پژاک و کودار نه یک رابطه
سازمانی که یک رابطه فلسفی، فکری و ایدئولوژیک است. آن‌ها سیاست‌های خاص
خود را دارند و بخشی از پ‌ک‌ک نیستند. ما البته پیشنهادات و انتقادات خود
را به آن‌ها منتقل می‌کنیم، اما آن‌ها جریاناتی مستقل بوده و در رد یا
پذیرش نظرات ما مختار هستند. در فضای سیاسی کردستان ایران، پژاک و کودار
همچون دمکرات، کومله و خبات و احزاب دیگر کردستان ایران، در حال ایفای نقش
خود هستند. ما قاعدتا نمی‌توانیم اظهارنظرهای ناظر بر نفی نقش آفرینی این
دو حزب در کردستان ایران را بپذیریم. هر حزبی در هر بخشی از کردستان
می‌تواند در راستی منافع ملی فعالیت کند.
احزاب سنتی کردستان ایران ناچارند این تفکر
را که احزاب جدید با ایده‌های جدید نمی‌توانند در فضای سیاسی کردستان
ایران حضور داشته باشند را کنار بگذارند. به جای این انکارها، این احزاب
باید برای یافتن راه حل صلح آمیز مساله کرد با همدیگر همفکری و همراهی
کنند.
با توجه به انتخابات پارلمانی
اهمیت کسب حد نصاب ١٠ درصدی آرا توسط هادپ و گرفتن شانس تشکیل یک دولت تک
حزبی توسط حزب عدالت و توسعه و اردوغان چیست؟
واقعیت این است که سیاست‌های سنتی حزب عدالت و توسعه و اردوغان نه تنها به ضرر مردم ترکیه که به زیان جامعه خاورمیانه تمام خواهد شد
ما پیش از هر جریان سیاسی دیگری درباره
اردوغان هشدار دادیم و گفتیم باید ترکیه را از سلطه اردوغان آزاد ساخت زیرا
او ترکیه را به سمت دیکتاتوری خواهد برد. اردوغان با هرچه بیشتر پایمال
کردن پرنسیب‌های دمکراتیک، ترکیه را به سمت پرتگاه سقوط خواهد کشاند.
امروز، بخش بزرگی از مردم ترکیه به کردها و پ‌ک‌ک امید بسته‌اند، چون
می‌دانند تنها جریان سیاسی که به طور موثر در مقابل رفتارهای ویرانگر
اردوغان در داخل و خارج از ترکیه ایستاده است، ما هستیم.
انتخابات پارلمانی پیش‌رو از این رو که
فرصتی تاریخی برای برقراری صلح پایدار و دمکراسی پیش پای مردم نهاده است،
بسیار مهم است و حزب دمکراتیک خلق‌ها که متشکل از اکثریت نماینده‌گان همه
اقلیت‌های ملی و دینی در ترکیه است، در صورت پیروزی در این انتخابات
می‌تواند نقشی بسیار مهم در هدایت ترکیه به سوی صلح و دمکراسی ایفا کند.
واقعیت این است که سیاست‌های سنتی حزب
عدالت و توسعه و اردوغان نه تنها به ضرر مردم ترکیه که به زیان جامعه
خاورمیانه تمام خواهد شد. این انتخابات یک فرصت طلایی برای تغییرات
دمکراتیک بنیادی در ترکیه فراهم کرده است. تغییری که خون تازه‌ای به رگ‌های
قانون اساسی ترکیه خواهد دمید و چهره‌ای متفاوت از یک کشور دمکراتیک به
دنیا نشان خواهد داد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر